تغذیه در دوران بارداری: کلید سلامت مادر و جنین
تغذیه در دوران بارداری نقش بسیار مهمی در رشد و تکامل جنین و سلامت مادر دارد. این دوران با تغییرات فیزیولوژیکی زیادی در بدن مادر همراه است و تامین نیازهای تغذیهای ضروری میتواند از تخلیه ریزمغذیها و بروز مشکلاتی مانند سوءتغذیه، پرفشاری خون، دیابت بارداری و نوزاد کم وزن جلوگیری کند. رعایت یک برنامه غذایی متنوع و متعادل، همراه با مصرف صحیح مکملها و توجه به مراقبتهای تغذیهای میتواند به سلامت بارداری کمک کند.
توصیههای قبل از بارداری:
- قبل از بارداری، رسیدن به وزن طبیعی با نمایه توده بدنی (BMI) در محدوده طبیعی مهم است. BMI کمتر از 18.5 یا بیشتر از 25 میتواند خطرات ناشی از بارداری مانند نوزاد کم وزن، پرفشاری خون و دیابت بارداری را افزایش دهد.
مراقبتهای تغذیهای در دوران بارداری:
- ارزیابی وضعیت تغذیه
- آموزش اصول تغذیه مناسب و نحوه مصرف مکملها
- پایش وزن و بررسی دریافت غذایی جهت ارزیابی وضعیت تغذیه
تعادل و تنوع غذایی: استفاده از هر پنج گروه غذایی با میزان توصیهشده اهمیت دارد:
- نان و غلات: 6-8 واحد در روز (نصف واحد از غلات سبوسدار باشد).
- سبزیها: 3-4 واحد (حدود 2.5 لیوان).
- میوهها: 2-3 واحد (حدود 2 لیوان).
- لبنیات: 2-3 واحد (شامل شیر، ماست، کشک و دوغ).
- انواع گوشتها، حبوبات و مغزها: 6 واحد
انرژی و مواد مغذی مورد نیاز:
- انرژی: در سه ماهه اول، نیاز انرژی مشابه دوران غیربارداری است و در سه ماهه دوم و سوم به ترتیب 340 و 452 کیلوکالری در روز افزایش مییابد.
- پروتئین: نیاز به پروتئین در سه ماهه دوم و سوم به 25 گرم در روز افزایش مییابد (کل نیاز روزانه حدود 70 گرم).
- نشاسته: نیاز به نشاسته به دلیل مصرف قند توسط مغز جنین افزایش مییابد (توصیهشده 175 گرم در روز).
- چربی: مصرف چربیهای امگا-3 برای تکامل مغز جنین مهم است (کل نیاز روزانه حدود 20-35 گرم).
- ویتامینها و املاح: ویتامینها و املاح مانند اسیدفولیک و آهن که نیاز آنها در دوران بارداری دو برابر میشود، از طریق رژیم
- غذایی و مکملها تامین میشوند.
مواد غذایی غیرمجاز در بارداری:
- نوشیدنیهای الکلی و حاوی کافئین
- شیر، پنیر و دوغهای غیر پاستوریزه
- گوشتهای پختهنشده و غذاهای دریایی دودی
- سوسیس، کالباس و انواع کنسروها
- دمکردههای گیاهی و دخانیات
نحوه مصرف مکملها در بارداری:
- اسیدفولیک: 400 میکروگرم از یک ماه قبل از بارداری تا پایان سه ماهه اول.
- آهن: 30 میلیگرم در روز از ابتدای ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از بارداری.
- مولتیویتامین-مینرال: یک عدد کپسول در روز از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از بارداری.