تغذیه در پرفشاری خون

 

مقدمه

پرفشاری خون، پدیده ای عمومی در کشورهای توسعه یافته است. در صورتی که این عارضه درمان نشود ممکن است به بیماری هایی از قبیل نارسایی احتقانی قلب و بیماری عروق محیطی منجر شود. زیرا پرفشاری خون ممکن است سال ها بدون علامت ادامه یابد و سپس با یک حمله قلبی یا سکته مغزی سبب مرگ بیمار شود. اگرچه هیچ درمانی برای این عارضه وجود ندارد ولی پیشگیری و کنترل بیماری باعث کاهش بروز و عوارض آن می شود.95-90% موارد پرفشاری خون،اولیه و فاقد علت مشخصی هستند.

تعریف

تعریف عمومی پرفشاری خون،فشارخون سیستولی مساوی یا بیش از mmHg140 یا فشار دیاستولی مساوی یا بیش از mmHg90،یا هردو است.

 عوامل خطر موثر در ایجاد پرفشاری خون

• فشارخون بالاتر از حد طبیعی

• -سابقه فامیلی فشارخون

• مصرف زیاد نمک

• عدم فعالیت فیزیکی

• اضافه وزن

• مصرف الکل

 

اصلاح 4عامل قابل تغییر برای پیشگیری اولیه و کنترل پرفشاری خون ثابت شده است. این 4عامل عبارتند از:اضافه وزن،دریافت زیاد نمک،مصرف الکل،عدم فعالیت جسمی.

 

تغییرات شیوه زندگی برای پیشگیری وکنترل

1. کاهش وزن (در صورت داشتن اضافه وزن):چاقی و افزایش فشارخون غالبا باهم دیده می شود بطوری که 70%افراد چاق دارای فشارخون بالا هستند.لذا رسیدن به وزن ایده آل اهمیت زیادی در کاهش فشارخون دارد.
2. عدم مصرف الکل                   
3. - افزایش ورزش های هوازی،روزانه 45-30   دقیقه در بیشتر روزهای هفته          
4. کاهش دریافت سدیم کمتر  از 2/4گرم یا کمتراز 6گرم نمک طعام:هرقدر میانگین نمک طعام مصرفی روزانه کمتر باشد به همان نسبت از افزایش فشارخون کاسته می شود.همچنین فشارخون در کسانی که نمک زیاد مصرف می کنند با افزایش سن بیشتر می شود.           
5. دریافت کافی کلسیم و منیزیم از رژیم برای کسب سلامت عمومی                        
6. عدم مصرف دخانیات                       
7. کاهش دریافت چربی اشباع و کلسترول برای سلامت کلی قلب وعروق                
8. دریافت کافی پتاسیم از رژیم غذایی 

 

 در صورتی که افزایش فشارخون جنبه ارثی داشته باشد،عوامل تغذیه ای می تواند در کنترل و یا تشدید آن موثر باشند.                        

توصیه های غذایی

کدام گروه از مواد غذایی را بخوریم:

منابع غنی پتاسیم و منیزیوم

- میوه ها از قبیل: زردآلو،موز،خرما،انگور،پرتقال،گریپ فروت،انبه،هندوانه،خربزه،هلو،آناناس،آلوبرقانی،

کشمش،توت فرنگی و نارنگی

- سبزی ها شامل:

گوجه فرنگی،سیب زمینی،هویچ،نخودسبز،کدو،کلم بروکلی،شلغم،کلم برگ،اسفناج،لوبیا سبز،باقالی،سبزی های خوردن

- مغزها و دانه های خام مثل:

بادام،فندق،گردو،عدس،نخود،لوبیا قرمز،تخمه آفتابگردان

- گوشتها:

گوشت های بدون چربی بخصوص ماهی که توصیه می شود حداقل هفته ای یکبار مصرف شود.

روغن های مایع گیاهی

  استفاده از روغن های مایع از قبیل روغن زیتون،آقتابگردان،ذرت،کنجد و....به جای چربی های اشبع که بیشتر در منابع حیوانی وجود دارند می تواند در کنترل و کاهش فشارخون موثر باشند.

فیبر و سبوس

در سبزی ها ،میوه ها،غلات کامل و حبوبات وجود دارند که در کاهش فشارخون و چربی و قند خون موثرند. 

اولویت برای افراد دیابتی نوع 2، انتخاب راهبردهایی برای شیوه زندگی است که باعث بهبود ناهنجاریهای متابولیک مانند بالا بودن قند خون ، اختلال چربیهای خون و پرفشاری خون گردد.

راهبردهای شیوه زندگی که مستقل از کاهش وزن است و باعث بهبود قند خون می شود شامل کاهش انرژی دریافتی، پایش واحد کربوهیدراتهای مصرفی، محدود کردن مصرف چربیهای اشباع و افزایش فعالیت جسمی می باشد.

برای یک دوره کوتاه، مقادیر کم کاهش وزن

ممکن است باعث بهبود مقاومت به انسولین و کنترل قند خون شود، اما حفظ روند کاهش وزن برای مدت طولانی مشکل است و مشخص نیست که ادامه ان مفید باشد.

منابع غذایی کلسیم

لبنیات کم چرب و سبزی های  سبز تیره از منابع خوب کلسیم اند.

لبنیات پرچرب حاوی میزان زیادی چربی اشباع و کلسترول می باشد .

چه غذاهایی را نباید بخوریم:

 

مواد غذایی حاوی سدیم بالا

برای پیشگیری و کنترل پرفشاری خون باید از مصرف  مواد غذایی حاوی سدیم بالا اجتناب نمود. این مواد غذایی شامل:مواد غذایی فراوری شده مانند سوسیس ، کالباس ، کنسروها،چیپس ،پفک،گوشت وماهی های نمک سود شده،رب گوجه فرنگی،عصاره ها و چاشنی های آماده(گالینابلانکا ، جوش شیرین )،دوغ آماده،پنیرهای شور،میگو ، مغزهای شور،ترشیجات ، شوریجات و انواع سس ها.

 

مواد غذایی حاوی کلسترول و چربی اشباع

مواد غذایی که کلسترول بالایی دارند:

تخم مرغ ،گوشت های قرمز پرچرب،امعاء و احشاء،کره حیوانی،لبنیات پرچرب،خامه ،

شیرینی جات و شکلات ها.

در مصرف این گروه نیز باید احتیاط نمود.

 

منابع:

 

1.Mahan L.K, Escott stump S, Roymond J. Krauses Food and Nutrition Care Process. 2012

 

2.Ross AC, Caballero B, Tucker KL, Ziegler TR. Modern Nutrition in Health and Disease. 2014