ماموگرافی

سرطان پستان

پستان مجموعه ای از غدد و بافت چربی است.در مرکز هر پستان نوک پستان قرار دارد و یک حلقه قهوه ای تیره دوره ان را گرفته است.پستان ها از چندین نوع بافت ساخته شده اند که اغلب چربی است و به پستان شکل و قوام میدهد.در میان این بافت چربی غدد شیری قرار دارند. هر پستان به قطعاتی تقسیم شده که این قطعات خود به واحد های کوچکتری تقسیم میشوند.در داخل این مجموعه بافتی و چربی ,مجراهای شیری وجود دارند که شیر را به نوک پستان هدایت میکنند.سرطان پستان اغلب از داخل این قطعات و مجراهای شیری شروع میشود(3)

تومور های پستان یا خوشخیم هستند یا بدخیم.تومور های بدخیم شایعترین سرطان در میان خانم ها بوده و پس از سرطان ریه دومین علت مرگ زنان در اثر سرطان محسوب میشود.(4)

مهترین راههای تشخیص زودرس سرطان پستان عبارتند از:

1-معاینه پستان توسط خود فرد(3)

2-مامو گرافی

نکته مهم←اگر سرطان پستان در مراحل اولیه تشخیص داده شود امکان معالجه ان بیش از 95% میباشد

 

 خانم ها ی عزیزبا دانستن سه نکته میتوانید کنترل سلامتی خود را در دست بگیرید

1-از سن 20 سالگی به بالا خانم ها باید ماهی یکبار پستان خود را با روشی که جلوتر  توضیح داده ایم معاینه کنند.

2-بین سن 20 تا 35 سال باید سالی یکبار و از 35 تا 40 سال , سالی دوبار پستان خود را با مراجعه به جراح پستان معاینه کنند.

3-اگر سن شما بالای 40 سال است علاوه بر معاینه هر سال یا دو سال یکبار ماموگرافی هم انجام دهید.

معاینه پستان توسط خودتان باید به روش های زیر انجام شود(2):

هر دو پستان رااز نظر شکل ,اندازه,چروک,فرورفتگی نوک پستان ,پوسته پوسته شدن پستان,قرمزی و همچنین ترشح از نوک پستان بررسی کنید.دو پستان خود را با هم مقایسه کنید ممکن است یکی از دیگری بزرگتر باشد این امر غیر طبیعی نیست.سپس با سه یا چهار انگشت دست راست خود به دقت و محکم تمام پستان چپ خود را معاینه کنید این کار از قسمت خارجی پستان شروع کنید و با قسمت صاف انگشتان دست راست خود با یک حرکت دایره وار(دایره های کوچک) این معاینه را انجام دهید و به اهستگی همه پستان خود را لمس کنید تا اینکه به تدریج به نوک پستان برسید.(2)

(و با دست چپ خود پستان راست را به همین روش بررسی کنید)

در این معاینه به ناحیه ی بین پستان و  زیر بغل توجه خاص داشته باشید تا در صورت هرتوده غیر عادی ویا تومور در زیر پوست انرا لمس کنید.

در مرحله بعد نوک پستان را به اهستگی بین شصت و اولین انگشت دست راست فشار دهید و وجود ترشح از نوک پستان را بررسی کنید اگر ترشحی در طول ماه مشاهده کردید فوری به پزشک مراجعه کنید.

معاینه میتواند در یکی از سه حالت زیر انجام شود

1-معاینه به حالت ایستاده جلوی اینه

2-معینه به حالت خوابیده:در این حالت پستان های شما مسطح و پهن شده و معاینه اسانتر است

3-معاینه زیر دوش :در این حالت چون پستان های شما خیس و صابونی است معاینه اسانتر انجام میشود(2)

 

روش بعد از معاینه همانطور که قبلا شاره کردیم  برای خانم های بالای 40 سال ماموگرافی میباشد:

ماموگرافی چیست؟بررسی پستان ها توسط پرتو ایکس ماموگرافی تعریف میشود. این روش تنها راه مناسب تصویر برداری برای کشف زود هنگام سرطان پستان توسط غربالگری است.(1)

مطالعات نشان میدهند که انجام منظم ماموگرافی طبق نظر پزشک, زندگی خیلی از زنان بالای 50 سال را نجات داده است(2)

 

کاربرد آن شامل موارد زیر است:

غربالگری:بررسی های دوره ای خانم های بدون علامت برای کشف زود هنگام سرطان سینه میباشد. بیشترین فایده وقتی حاصل میشود که این بررسی ها در دوره های زمانی مناسب انجام شود که معمولا بالای 40 سال توصیه میگردد.و بهتر است اولین ماموگرافی برای کنترل در 40 سالگی انجام شود.زیرا حساسیت بافت پستان به پرتو قبل از سن 30 سالگی حداکثر است و از سن 40 سالگی به بعد به شدت کاهش میابد.با در نظر گرفتن این واقعیت وهمچنین میزان کمتر شیوع سرطان زنان زیر 40 سال و دقت کم تشخیصی ماموگرافی در پستان های متراکم,غربالگری در این گروه سنی(زیر 40) بی معنی است.یک استثناء برای این قانون خانم های جوان با استعداد ژنتیکی هستند.در این ها ماموگرافی با فواصل منظم از سن 30 سالگی به بعد به عنوان جزئی از برنامه فشرده کشف زود هنگام انجام میپذیرد.(1و5).

زنانی که یکی از بستگان درجه اول آنان در دوره قبل از یائسگی دچار سرطان پستان شده اند باید 5 سال قبل از سنی که در آن فرد فامیل سرطان تشخیص داده شده ماموگرافی سالانه را شروع کنند(3و5)

حل مسائل:بررسی بیشتر یافته های مشکوک بالینی یا تصویر برداری با هدف کشف یا رد کردن سرطان پستان با بیشترین قطعیت ممکن.ماموگرافی به جز برای خانم های خیلی جوان (زیر 35 سال),همیشه در بیماران علامت دار استفاده میشود وممکن است به همراه سایر بررسی ها مورد استفاده قرار بگیرد.(1)

 

امادگی بیمار جهت انجام آزمون:

1-محدود کردن مصرف مایعاتی که دارای کافئین هستند.زیرا مواد کافئین دار موجب حبس یا احتباس مایعات در درون بافت پستان شده و در نتیجه فشار کاذبی به بافت وارد میکند و با فشار صفحات تشدید کننده جمع شده وموجب افزایش درد در بیمار میگردد.کافئین موجب برجسته شدن بافت پستان شده که در معاینات کلینیکی ایجاد اشکال میکند.مثل قهوه چای شکلات داروی ضد آسم و... اگر دو هفته قبل از آزمون این مواد مصرف نشود احساس درد و ناراحتی 85% کمتر میشود.

2-اجتناب از استعمال مام و اسپری و ...و استحمام در روز انجام آزمون.در ترکیبات اسپری ودئودورانت ها ذرات ریز فلزی وجود دارد که روی تصویرمثل میکرو کلسیفیکاسیون در کلیشه ایجاد میکند و یا مقدار زیادی از بافت پستان را پوشانده و تشخیص بیماری را مختل میکند.

3-ماموگرافی قبلی خود را حتما روز انجام آزمون با خود بیاورید

منابع:

1-درسنامه پرتوشناسی بالینی/گردآوری و برگردان دکتر بهمن محتشمی,دکتر عباس ارجمند شبستری,دکتر منصور فاتحی و همکاران

2-بهداشت باروری /تالیف دکتر مهوش دزفولی عضو هیئت غلمی دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه/ص60 تا 65

3-انجمن تنظیم خانواده جمهوری اسلامی ایران"مجموعه آموزشی بهداشت باروری"انتشارات اندیشمندسال 1380/ص56تا 60

4-کاظمی روزبه/زنان ومامایی"راهنمای کامل تشخیص بالینی و درمان بیماریها"انتشارات سماط/ص571سال 1385.

5-دنفورث/"مامایی وبیماریهای زنان"ترجمه یزدی نژادی,علی اورعی,سعید یزدی,وحید طاهری,ژاله و همکارانانتشارات کتاب میر/ص 800 /سال 1381